We zijn gisteren al om half negen naar bed gegaan omdat we om half vier weer op moeten. We krijgen zo langzamerhand een omgekeerd dag/nachtritme net als mijn psychotische of manische cliënten. Of studenten :-)

Andi en de immer zwijgende Robert staan al te wachten. We rijden in onze auto naar de Kelimutuvulkaan, niet met jeeps en ook niet in colonne dit keer. Kelimutu betekent trouwens Kokende Berg, hoe toepasselijk voor een vulkaan.

We lopen via een zelfs met straatlantaars verlicht voetpad (aan straatverlichting doet men hier normaal gesproken niet) naar boven. Via hobbelige traptreden komen we bij een plateau aan waar we op de zonsopkomst wachten. Er is een trap gebouwd waarop we kunnen zitten zonder last te hebben van de andere toeristen, wat er trouwens beduidend minder zijn dan op de Bromo en ook vinden we het ander publiek, minder oud (wij zijn de oudsten) en wat sportiever (op mij na). Backpackers, ouders met jonge kinderen en wij dus.

De zon komt op en het kleurenpalet verandert per minuut. Het is adembenemend mooi.

We kijken uit over twee van de drie meren, het meer voor jonge mensen, het meer van de slechteriken en achter ons lag het meer van de ouderen. Men gelooft hier dat de geesten van de overledenen door een sorteersteen die we onderweg zagen naar een van de drie meren worden gestuurd. Oud ben je vanaf 50 (!), slecht ben je als je slecht geleefd hebt.

De meren hebben elk een andere kleur en veranderen regelmatig van kleur onder invloed van de zon, temperatuur en mineralen. Vandaag is het meer van de jongeren turquoiseblauw, het meer van de slechte geesten donkerder blauw en het meer van de ouderen colabruin.

Als de zon al een tijdje schijnt, lopen we terug langs het meer van de slechte geesten dat letterlijk meer van de mens/wilde katten betekent omdat de kwade geesten als wilde katten zwarte magie komen uitvoeren in de huizen van nietsvermoedende mensen.

Het is fijn dat we Andi als gids hebben want hij vertelt ons van alles. We hebben eigenlijk het gevoel dat we continue aantekeningen moeten maken om alle details niet te vergeten.

We lopen terug naar de auto en zijn drie kwartier later terug in de Eco Lodge waar we naar goed gebruik ontbijten met een omeletje, toast en fruit - hierbij begeleid door de zang van pakweg een miljoen enthousiaste krekels.

Om negen uur vertrekken we weer. We rijden door het prachtige groene bosachtige landschap naar de volgende bezienswaardigheid, het authentieke Lio-dorpje Saga. Hier worden we rondgeleid door Max, de chief van het dorp, de zoon van de vorige chief die drie jaar geleden op 95-jarige leeftijd is gestorven. Het is een heel bijzonder dorpje, we wanen ons in de oertijd. De hutjes zijn van palmbladeren en hebben daken van stro. De hutten worden nog bewoond, we zien vrouwen de was doen.

Er scharrelen kippen rond en we spotten langstaartmakaken in de bomen. Max vertelt dat de apen bananen en cacaobonen uit de bomen in het dorp roven. Elk huis laat eigen koffiebonen en cacaobonen groeien en ieder gezin heeft een rijstveldje voor eigen consumptie.

Voor het huis van de chief (waar Max, zo merken we later, niet meer woont) is een offerplaats.

Vroeger werden daar jonge jongetjes geofferd, later buffels maar die werden schaars, dus tegenwoordig gebruiken ze daar varkens voor, ofzo nu en dan een kip om de bloedsporen op de paal vers te houden, anders is het natuurlijk geen gezicht. Want Flores is weliswaar grotendeels rooms katholiek, maar daarnaast wordt ook het animistische geloof beleden, dat zielen ziet in voorwerpen, mensen en voorouders die met offers gunstig gestemd worden.

Het grootste offerfeest is het oogstfeest in september, dan wordt er twee dagen gedanst na het slachten van (tegenwoordig dus) een varken.

Max vertelt dat zijn vader begraven ligt vlak bij de chiefs woning, dat is gebruikelijk, om je overledenen vlakbij je hut te begraven. Omdat zijn vader de chief was, is er toen ook geofferd en drie keer met de kist om het altaar gelopen.

We klimmen tegen een muurtje op naar de andere clan van het dorpje. Het lukt me wonderbaarlijk goed om dit te volbrengen, maar ik zeg wel meteen dat ze niet langs dezelfde route terug naar durf. Hier zijn net zulke huisjes. Gelukkig is er een andere weg naar beneden.

We komen terug bij de kerk waar de auto staat en rijden naar Max's woning, een moderne stenen woning.

Max geeft ons hele sterke en behoorlijk smerige koffie uit eigen tuin en laat ons op zijn pc wat filmpjes van ceremonies zien. We zien mannen in traditionele kledij met de kist met zijn vader rondlopen en we zien honderden mensen de oogstfeestdans doen. Dan nemen we afscheid en rijden we verder.

We rijden terug naar Ende. Andi kent daar een restaurant waar je heerlijk gegrild varkensvlees kunt eten met brenebonensup (bruinebonensoep). We bekijken de menukaart die drie pagina's lang is en besluiten in verband met onze magen 1 pakket 1 te nemen (dat is die soep met rijst, babi en groenten) en een mie. Dan blijkt dat niets van de menukaart verkrijgbaar is behalve pakket 1. Dan maar twee pakketten nummer 1 besteld of vier eigenlijk want Robert en Andi eten ook mee. De bonensoep lijkt gelukkig voor onze magen totaal niet op Hollandse bonensoep, hij is dun en licht verteerbaar, hier en daar drijft een eenzame bruine boon. De babi (pangang denk ik) is heerlijk. De groente van onder meer Papayabloesem laat ik liggen.

Na de goedkoopste lunch van deze vakantie (76000 roepie = € 5) gaan we er weer op uit, rijdend langs de zee, naar een ander traditioneel dorpje, Wolotopo.

Hier zijn veel huizen van steen, dat zien we als we de hoge treden van het pad beklimmen. Ik begrijp niet waarom treden hier zo reusachtig hoog zijn, ik (Maaike) heb toch enorm lange benen -zeker vergeleken met de gemiddelde Indonesische vrouw- maar ik heb moeite om de treden te nemen. Afijn, we lopen tot we bij een aantal wevende vrouwen komen, dit keer niet met weefgetouw maar handmatig.

De vrouwen zitten onder een voor ons, lange hollanders, onhandig laag afdakje. We krijgen uitleg over wat ze maken, ze zijn vriendelijk, maar ontdooien pas echt als we foto's van Eline en Anne laten zien.

Als Herman per ongeluk het weefgetouw ‘omstoot’ moeten ze keihard lachen. Ze besluiten dat onze meiden een tweeling zijn en dat Eline op mij lijkt en Anne op Herman.

Ik mag nog even draad tot een knotje draaien maar als ik de draad breek houd ik maar mee op. Ik heb hier al meer gehandwerkt dan in Nederland in 30 jaar.

We lopen verder naar een bamboehuis dat als gemeenschappelijke woning voor zes gezinnen dient. Heel fascinerend om te zien hoe zoveel mensen leven, kokend op houtvuur, slapend in kleine kamertjes en met nul privacy in een huis ter grootte van onze benedenverdieping. Ook hier is iedereen heel vriendelijk. We zijn welkom om te kijken hoe ze wonen en naar hartelust foto's te maken.

We bedanken hen, schrijven iets in het logboek en geven een bedragje als dank.

We rijden terug naar Ende via een paar uitkijkpunten

en laten dan ons afzetten bij ons hotel. Andi wil ons nog veel meer laten zien maar het is inmiddels kwart voor drie, we zijn al elf uur in touw en willen even relaxen en aan ons blog werken bij het zwembad. Aldus geschiedt. Helaas vinden we het zwembadwater er vies uit zien maar we poedelen toch even, er voor zorgend dat we geen druppel in onze mond of oren krijgen. We kunnen er natuurlijk wel prima even de blog doen; nu we weer terug zijn in de bewoonde (wifi-)wereld kunnen we de oplgelopen achterstand mooi inhalen

‘s Avonds eten we in het zelfde restaurant als gistermiddag maar nu nasi goreng. Op de bovenverdieping is een bruiloft aan de gang en iedereen die weg gaat groet ons vriendelijk, alsof wij het ontvangstcomité zijn. Sommige gasten willen graag met ons op de foto.